Ο μπακαλιάρος και η διατροφική του αξία
Ο μπακαλιάρος με σκορδαλιά θεωρείται ως το
παραδοσιακό πιάτο της ημέρας. Η Εκκλησία κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής
επιτρέπει την κατάλυση ιχθύος δύο φορές: του Ευαγγελισμού και
την Κυριακή των Βαΐων. Ποιος είναι ο λόγος που στην συντριπτική πλειοψηφία του
λαού επιλέγει τον μπακαλιάρο;
Οι λόγοι ήταν
πρακτικοί. Στα ενδότερα του Ελλαδικού χώρου, στις φτωχές, ορεινές
και απομακρυσμένες από τη θάλασσα περιοχές, που δεν είχαν
πρόσβαση στο ψάρι, ο παστός μπακαλιάρος εκείνη την εποχή ήταν η εύκολη και οικονομική λύση, ανεξάρτητα από τις καιρικές
συνθήκες. Επιπλέον, ο απλός κόσμος γνώριζε ότι υπήρχε διαθέσιμος ο παστός
μπακαλιάρος στα μπακάλικα του χωριού.
Ο βακαλάος (μπακαλιάρος)
πρωτοεμφανίστηκε ως εμπορικό προϊόν περί το 800 μ.Χ. από την εποχή των
Βίκινγκς. Οι λαοί της βόρειας Ευρώπης και κυρίως oι Νορβηγοί
κατανάλωναν αποξηραμένο μπακαλιάρο κατά τη διάρκεια των ταξιδιών τους. Τον
διέδωσαν στη Νότια Ευρώπη πρακτική που ακολούθησαν και οι Βάσκοι θαλασσοπόροι κι ο μπακαλιάρος έφθασε
στη Μεσόγειο και την Ασία. Έτσι, το «ψάρι του βουνού», κατά τη Μεσαιωνική
περίοδο εισήχθηκε και στο διαιτολόγιο των Ελλήνων, τον 15ο αιώνα, μέσα από τη
νηστεία της σαρακοστής.
Ο μπακαλιάρος ή βακαλάος, έχει λευκή πυκνή
σάρκα, απολεπίζεται εύκολα και διατροφικά έχει χαμηλά λιπαρά, με πολλές
πρωτεΐνες. Από το συκώτι των μπακαλιάρων παρέχεται το μουρουνέλαιο, το έλαιο του
βακαλάου, το οποίο αποτελεί μία σημαντική πηγή βιταμινών A, D,
K και Ω-3
λιπαρών οξέων (EPA
and DHA). Πρόσφατες έρευνες, σε πληθυσμούς που το διαιτολόγιό τους εμπεριέχει λιπαρά
οξέα, γνωστά και ως «καλά λιπαρά», πρόβαλλαν τις ιδιότητες των
Ω-3
λιπαρών οξέων, τα οποία ο οργανισμός δεν μπορεί να συνθέσει από μόνος του. Η συμβολή
τους στη μείωση των τριγλυκεριδίων στο αίμα είναι σημαντική, διότι λειτουργούν ως αντιθρομβωτικά
με
αποτέλεσμα τη μείωση της αρτηριοσκλήρυνσης και την αντιμετώπιση
των καρδιαγγειακών
παθήσεων.
Β.Γ.
Εκπαιδευτικός